KAAN’ın Teknik Özellikleri
Mürettebat: 1 pilot (tek kişilik kokpit). Çift koltuklu bir varyant düşünülmüşse de, bu görevler uçağın bilgisayar sistemlerine devredilmiştir.
Boyutlar:
Uzunluk: 21 metre
Kanat açıklığı: 14 metre
Yükseklik: 6 metre
Motor:
İlk prototiplerde 2 adet General Electric F110-GE-129 artyakıcı turbofan motoru kullanılmaktadır.
Artyakıcı olmadan itki gücü: 2 × 17.155 pounds-force (76 kN)
Artyakıcı ile itki gücü: 2 × 29.400 pounds-force (131 kN)
Yerli motor geliştirme çalışmaları TR Motor ve TEI tarafından yürütülmekte olup, 2028’de yerli motorla uçuş hedeflenmektedir. Yerli motorun 36.000 pound-kuvvet güç üretmesi planlanmaktadır.
Performans:
Azami hız: Mach 1,8 (2.210 km/sa)
Servis tavanı: 55.000 fit (17.000 metre)
G limiti: +9g / -3,5g
Süperseyir (Supercruise): Art yakıcı kullanmadan süpersonik hızlara ulaşabilme kabiliyeti.
Gövde ve Malzeme:
Düşük radar görünürlüğü için karbon fiber kompozit malzemeler ve radar dalgası emici kaplamalar kullanılmıştır.
Gövde, 7050 ve 77450 serisi alüminyum, titanyum ve kompozit malzemelerden oluşur.
Radarda düşük görünürlük sağlayan özel boya ve hava kanalı tasarımları.
Aviyonikler ve Sensörler:
ASELSAN üretimi AESA (Aktif Elektronik Taramalı Dizi) Radarı ve BÜRFİS (Bütünleşik RF Sistemi).
Sentetik Açıklıklı Radar (SAR) Sistemi.
Kızılötesi Arama ve Takip (IRST) sensörü.
Elektro-optik Hedefleme Sistemi (EOTS).
Kaska Monteli Nişangah Sistemi.
TÜBİTAK BİLGEM tarafından geliştirilen çok çekirdekli gerçek zamanlı işletim sistemi ve uçuş kontrol bilgisayarları.
Mühimmat:
Gövde içi silah yuvaları sayesinde düşük radar izi korunur.
TÜBİTAK SAGE tarafından geliştirilen yerli mühimmatlar: SOM A/B1/B2, HGK 82/83/84, NEB, GÖKHAN, KGK 82/83, GÖKDOĞAN (hava-hava füzesi), BOZDOĞAN (hava-hava füzesi).
Diğer Özellikler:
Yüksek manevra kabiliyeti ve fly-by-wire uçuş kontrol sistemi.
Sensör füzyonu ve yapay zeka destekli atış kontrol sistemi ile hassas vuruş kabiliyeti.
İHA/SİHA’larla (ör. Bayraktar Kızılelma) müşterek çalışabilirlik (MUM-T kabiliyeti).
Patlama Önleme ve Yaşam Destek Sistemleri (TÜBİTAK MAM).
RASEM ve RASEM-RADOM yazılımlarıyla radarda görünmezlik optimizasyonu.
KAAN’ın Genel Özellikleri ve Kabiliyetleri
Beşinci Nesil Savaş Uçağı:
KAAN, düşük radar ve kızılötesi izi, süperseyir kabiliyeti, sensör füzyonu, dahili silah yuvaları ve yüksek manevra kabiliyeti gibi beşinci nesil savaş uçağı özelliklerine sahiptir.
Türkiye, KAAN ile ABD (F-22, F-35), Rusya (Su-57) ve Çin (J-20) gibi beşinci nesil uçak üreten sayılı ülkeler arasına girmiştir.
Hava-Hava ve Hava-Yer Görevleri:
Hava-hava muharebelerinde düşman uçakları, helikopterler ve İHA’lara karşı üstünlük sağlar.
Hava-yer görevlerinde stratejik hedeflere hassas vuruş imkanı sunar.
Düşük Görünürlük (Stealth):
Radar kesit alanını azaltan aerodinamik tasarım, özel kaplamalar ve gövde içi silah yuvaları ile radarda zor tespit edilir.
Hava kanalı ve radom tasarımları, TÜBİTAK MAM’ın RASEM yazılımlarıyla optimize edilmiştir.
Yüksek Durumsal Farkındalık:
Gelişmiş sensörler ve veri füzyonu sayesinde pilot, 360 derece çevresel farkındalığa sahiptir.
Yapay zeka ve otomasyon, pilotun iş yükünü azaltarak karar süreçlerini hızlandırır.
Elektronik Harp Kabiliyeti:
Düşman radarlarını ve hava savunma sistemlerini etkisiz hale getirebilen gelişmiş elektronik harp sistemleri.
Müşterek Çalışabilirlik:
KAAN, Türk Hava Kuvvetleri’nin diğer platformları (İHA’lar, HİK uçakları) ve NATO sistemleriyle entegre çalışabilir.
KAAN Projesi Hakkında Bilinenler
Proje Başlangıcı ve Geliştirme:
Proje, Aralık 2010’da Savunma Sanayii İcra Komitesi tarafından başlatıldı. Resmi sözleşme TUSAŞ ile 5 Ağustos 2016’da imzalandı.
İlk kavramsal tasarım 2013’te tamamlandı; ön tasarım aşaması 2018-2022 arasında bitirildi.
Uçağın maketi, 2019 Paris Havacılık Fuarı’nda tanıtıldı.
İlk Uçuş ve Testler:
KAAN, 21 Şubat 2024’te ilk uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi. Uçuş 13 dakika sürdü, 8.000 fit irtifaya ve 230 knot hıza ulaştı.
İkinci uçuş 6 Mayıs 2024’te yapıldı; 14 dakika havada kalarak 10.000 fit irtifaya ve 230 knot hıza ulaşıldı.
5 Aralık 2024’te maksimum itki testi ile artyakıcı çalıştırıldı.
Test süreçleri: Fırlatma koltuğu, statik testler, iniş takımı, aviyonik sistemler ve yakıt testleri başarıyla tamamlandı.
Üretim ve Teslimat Planı:
2028’e kadar 20 adet uçağın Türk Hava Kuvvetleri’ne teslim edilmesi planlanıyor.
2029’da Blok-1 konfigürasyonuyla seri üretim başlayacak; 2030-2033 arasında 10 adet Blok-1 uçağı teslim edilecek.
2034-2040 arasında diğer blokların üretimi hedefleniyor. Toplamda 400 adet sipariş bekleniyor.
Yerlileştirme oranı %80’e ulaşması öngörülüyor.
Uluslararası İş Birlikleri:
İngiltere merkezli BAE Systems, tasarım ve mühendislik desteği sağlıyor (2017 anlaşması).
Azerbaycan, Pakistan ve Ukrayna ile iş birliği görüşmeleri sürüyor. Suudi Arabistan 100 adet, BAE ve Endonezya da KAAN ile ilgileniyor.
İsim ve Anlamı:
Uçağın adı, 1 Mayıs 2023’te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından “KAAN” olarak açıklandı. İsim, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli tarafından önerildi.
“KAAN”, Türkçede “yönetici” veya “Kralların Kralı” (Khagan) anlamına gelir.
Stratejik Önemi:
KAAN, Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasının ardından (S-400 alımı nedeniyle) tek beşinci nesil savaş uçağı projesi oldu.
F-16 ve F-4 uçaklarının yerini alarak Türk Hava Kuvvetleri’nin hava üstünlüğünü güçlendirecek.
İhracat potansiyeliyle uluslararası savunma pazarında rekabet avantajı sağlayabilir.
KAAN’ın Öne Çıkan Avantajları
Yerli Teknoloji: Sensörler, aviyonikler ve mühimmatlar büyük oranda yerli üretimdir (ASELSAN, TÜBİTAK, ROKETSAN vb.).
F-35’e Üstünlük: Çift motorlu tasarımı, daha yüksek manevra kabiliyeti, daha fazla mühimmat taşıma kapasitesi ve yerli füzelerle donatılmasıyla F-35’ten bazı açılardan üstün.
Geleceğe Yönelik: Altıncı nesil uçak teknolojilerine temel oluşturabilecek esnek aviyonik mimari.
Zorluklar ve Gelecek Planları
Motor Geliştirme: İlk etapta F110 motorları kullanılıyor. Yerli motorun 2028’e yetişmesi için yoğun çalışmalar sürüyor.
Maliyet: TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil, birim maliyetin 100 milyon doları aşabileceğini belirtti.
Test Süreci: Beşinci nesil uçakların sofistike yapısı nedeniyle kapsamlı testler gerekiyor.
İhracat: Azerbaycan, Pakistan, Suudi Arabistan, BAE, Endonezya ve Ukrayna’nın ilgisi, KAAN’ın küresel pazarda potansiyelini gösteriyor.
Milli Muharip Uçak KAAN, Türkiye’nin savunma sanayinde teknolojik bağımsızlığını ve küresel arenada rekabet gücünü artırma hedefinin sembolüdür. İlk uçuşunu 21 Şubat 2024’te başarıyla gerçekleştiren KAAN, yüksek manevra kabiliyeti, düşük görünürlük, gelişmiş aviyonikler ve yerli mühimmatlarla donatılmış bir beşinci nesil savaş uçağıdır. 2028’de envantere girmesi ve 2030’lardan itibaren F-16’ların yerini alması beklenen KAAN, Türkiye’yi havacılıkta lider ülkeler arasına taşıyacak stratejik bir projedir.
